Binnenkort ontvangen zo’n 180.000 leerlingen uit groep 8 het definitieve schooladvies. Ongeveer de helft van deze leerlingen zal een vmbo-advies krijgen. Hoewel het vmbo komend schooljaar zijn 25-jarig bestaan viert, voelt voor sommige ouders en leerlingen een vmbo-advies bepaald niet feestelijk. Immers, je móet naar het vmbo, terwijl je naar het havo of vwo mág. Hardnekkige beelden en onbekendheid met het vmbo maken, dat jongeren (en ouders) niet trots kunnen zijn op hun school en opleiding, want ze doen ‘maar’ vmbo.

‘Maar’ vmbo? Belangrijk om te weten is dat er qua leerprestaties duidelijke overlap bestaat tussen de niveaus: goed presenterende vmbo’ers scoren even goed als havisten en vwo’ers op bijvoorbeeld taal en rekenen. Het verschil is dat vmbo’ers op één of meerdere vakken minder goed scoren. Het vak waarin je het minst goed bent bepaalt dat je op één van de vier leerwegen van het vmbo terechtkomt. Veel mensen zullen overigens de namen van de vier leerwegen niet kennen: de basisberoepsgerichte leerweg, de kaderberoepsgerichte leerweg en de gemengde en theoretische leerweg.

Een advies voor een leerweg betekent niet dat daarmee vastligt dat je het diploma van die leerweg gaat halen. De Inspectie van het Onderwijs (2023) laat zien dat vmbo-leerlingen (van alle leerlingen in het voortgezet onderwijs) in de derde klas het vaakst op een hoger niveau zitten dan het advies dat ze in groep 8 kregen. Zo zit bijna 30 procent van de leerlingen met een advies voor de basisberoepsgerichte leerweg in het derde leerjaar minstens op kader-niveau, en meer dan 20 procent van de leerlingen met kader-advies zit in leerjaar drie minstens op de gemengde/theoretische leerweg.

Er valt veel te leren óp en ván het vmbo. Het vmbo biedt eigentijds onderwijs en is altijd in beweging. Met de grote arbeidsmarktvraag, (her)waardering van praktisch talent en het streven naar meer praktijkgericht onderwijs in het funderend onderwijs worden er programma’s ontwikkeld om alle vo-leerlingen een glimp te laten opvangen van wat er buiten de school(muren) gebeurt. Op de beroepsgerichte leerwegen van het vmbo is dit dagelijkse kost! Ga eens kijken naar de moderne voorzieningen en faciliteiten als techlabs bij de technische profielen van vmbo-scholen (waar overigens niet alleen het vmbo, maar de hele regio van profiteert).

Het vmbo biedt leerlingen veel keuze, een goede oriëntatie en voorbereiding op vervolgonderwijs. Met een vmbo-diploma ben je niet klaar. De overgrote meerderheid van de vmbo’ers gaat naar het mbo (80-85 procent), de rest naar de havo (15-20 procent). Op het mbo volgen de meeste vmbo-ers een opleiding op niveau 4. Een mbo-diploma op niveau 4 biedt nu al de beste baankansen met mooie salarissen en de verwachting is dat dit in de toekomst alleen maar toeneemt. Denk alleen maar aan de zorg, de woningbouw of de energietransitie. En hebben we in de coronacrisis niet allemaal gezien dat het vooral de mbo-opgeleiden zijn die onze maatschappij draaiende houden?! Met een niveau 4 diploma heb je ook nog de mogelijkheid om door te stromen naar het hbo.

Dat klinkt mooi, maar dan moet je dat mbo-diploma nog wel even halen. Want juist op het mbo vallen toch veel studenten uit? Dat klopt; maar liefst 23 procent van alle mbo-studenten valt uit zonder diploma. Maar laten dat nou net niet de studenten zijn die rechtstreeks van het vmbo afkomen! Zelfs op mbo niveau 2, waar de gemiddelde uitval 40 procent is (!), valt volgens de Inspectie van het Onderwijs nog geen zeven procent van de vmbo’ers uit.

Kortom, het bestaande beeld van het vmbo doet echt geen recht aan al die vmbo-scholen die met een mix van theoretische en beroepsgerichte vakken hun leerlingen een prima basis meegeven voor hun vervolgopleiding. Het is ook niet voor niets dat leerlingen (en ouders) die hun plek op het vmbo gevonden hebben, tevreden zijn over het onderwijs dat ze krijgen.

We feliciteren alle groep 8-leerlingen met een vmbo-advies dan ook hartelijk! Je gaat mooi onderwijs volgen waarmee je goed voorbereid wordt op een vervolgopleiding en mooie baankansen tegemoet gaat. Welkom op het vmbo: Voortreffelijk Mega Belangrijk Onderwijs!